علائم، علت، تشخیص و درمان نارسایی قلبی

علائم نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی می تواند مداوم (مزمن) بوده، یا به طور ناگهانی (حاد) شروع شود.

نشانه های این بیماری به صورت زیر می باشد:

تنگی نفس هنگام ورزش یا هنگام دراز کشیدن

ضعف و خستگی

ورم پاها و مچ پا (به این وضعیت ادم (edema) نیز گفته می شود.)

ضربان قلب تند و نامنظم

کاهش سطح هوشیاری و غش کردن

درد قفسه سینه (اگر علت نارسایی، سکته قلبی باشد.)

سرفه مداوم همراه با خلط قرمز رنگ

ورم شکم

حالت تهوع و از دست دادن اشتها

تکرر ادرار
 

مراجعه به پزشک در چه زمانی ضروری است؟

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کرده اید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

درد قفسه سینه

غش کردن و یا ضعف شدید

ضربان قلب تند و نامنظم همراه با تنگی نفس

اگرچه این علائم و نشانه ها ممکن است به دلیل نارسایی قلبی باشد، اما سایر موارد مانند بیماری های ریوی و قلبی نیز ممکن است این علائم را داشته باشند به همین دلیل بیمار نباید به تشخیص خود اکتفا کند.

اگر بیمار نارسایی قلبی داشته باشد و به طور ناگهانی هرکدام از این علائم بدتر شده یا علائم جدیدی در بیمار ظاهر گردد، ممکن است به معنای وخامت نارسایی قلبی موجود یا عدم پاسخ به درمان باشد که در این صورت مراجعه مجدد به پزشک ضروری است.
 

علت پیدایش نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی اغلب بعد از شرایطی که قلب را ضعیف می کنند، ایجاد می شود. با این حال، برای ایجاد نارسایی قلبی نیازی به ضعف عضله قلب نیست.

این عارضه هنگامی که دیواره بطن ها سخت می شوند نیز بوجود می آید. در نارسایی قلبی، حفرات اصلی پمپاژ قلب (بطن ها) ممکن است سخت شده و به طور مناسب بین ضربان ها پر نشوند.

در برخی موارد نارسایی قلبی، ممکن است ماهیچه قلب آسیب دیده و ضعیف شود و بطن ها تا حدی کشیده شوند (گشاد شوند) تا جایی که قلب نتواند خون را به طور مؤثر در بدن به گردش در آورد.

کسر تخلیه (Ejection Fraction) معیار مهمی از چگونگی کیفیت پمپاژ قلب است و از آن برای طبقه بندی نارسایی قلبی و انتخاب تصمیم درمانی استفاده می شود. کسر تخلیه درصد خونی است که هر بطن طی هر ضربان، به گردش در می آورد.

در قلب سالم، کسر تخلیه 50 درصد یا بیشتر است به این معنی که بیش از نیمی از خونی که در بطن ها حین استراحت قلب پر می شود، با هر ضربان خارج می شود. اما نارسایی قلبی حتی با کسری از تخلیه معمولی نیز ممکن است رخ دهد.

نارسایی قلبی می تواند سمت چپ (بطن چپ)، سمت راست(بطن راست) یا هر دو طرف قلب را درگیر کند ولی معمولا ابتدا بطن چپ که مهمترین حفره قلب است را درگیر می کند. 1
 

عوامل خطر

یک عامل خطر ممکن است برای ایجاد نارسایی قلبی کافی باشد اما ترکیب این عوامل می تواند خطر ابتلاء به نارسایی قلبی را افزایش دهد.

عوامل خطرساز برای نارسایی قلبی شامل موارد زیر می باشد:
 

• فشار خون بالا

اگر شما مبتلا به فشارخون بالا باشید قلب شما باید فعالیت بیشتری انجام دهد.
 

• بیماری های عروق کرونر

عروق و شریان های تنگ و گرفته می تواند اکسیژن رسانی از طریق خون به قلب شما را کاهش دهد که نتیجه آن تضعیف عضله قلب است.
 

• حمله قلبی

آسیب به عضله قلب شما در اثر حمله قلبی می تواند باعث شود که قلب نتواند خون کافی را به بافت ها پمپاژ کند.
 

• دیابت

ابتلاء به دیابت خطر فشارخون بالا و بیماری های کرونر قلب را افزایش می دهد.
 

• برخی داروهای بیماری دیابت

مشخص شده است داروهای روزیگلیتازون و پیوگلیتازون خطر ابتلاء به نارسایی قلبی را افزایش می دهند. به طور خودسرانه مصرف این داروها را قطع نکنید بلکه اگر این داروها را مصرف می کنید با پزشک خود در این مورد صحبت کنید تا در صورت نیاز تغییرات لازم در داروهای مصرفیتان صورت گیرد.
 

• آپنه حین خواب

اختلال در تنفس منظم در شب می تواند باعث کاهش اکسیژن خون شده و ضربان قلب نامنظم شود. هر دوی این موارد می تواند باعث تضعیف قلب شود.
 

• نقص های مادرزادی قلب

برخی افراد که به نارسایی قلبی مبتلا می شوند با نقص های مادرزادی ساختاری در قلب متولد می شوند.
 

• ویروس ها

یک عفونت ویروسی ممکن است به عضلات قلب شما آسیب بزند.
 

• ضربان قلب نامنظم

این ریتم نامنظم قلب به ویژه اگر خیلی کند یا خیلی تند باشد می تواند باعث تضعیف عضله قلب و در نهایت نارسایی قلبی شود.
 

عوارض

اگر شما مبتلا به نارسایی قلبی هستید عوارض بیماریتان بستگی به علت ایجاد بیماری و شدت آن، وضعیت سلامت عمومی شما و سایر عوامل مانند سن شما دارد.

عوارض نارسایی قلبی شامل موارد زیر می باشد:
 

• آسیب به کلیه یا نارسایی کلیوی

نارسایی قلبی می تواند جریان خون به کلیه های شما را کم کند و  اگر درمانی در این مورد صورت نگیرد در نهایت موجب نارسایی کلیوی می شود. آسیب به کلیه ها در اثر نارسایی قلبی ممکن است برای درمان نیاز به دیالیز داشته باشد.
 

• بیماری های دریچه های قلبی

در صورت بزرگ شدن قلب یا افزایش فشار داخل قلب در اثر نارسایی قلبی، دریچه های قلب که خون را در داخل قلب شما در مسیرهای مناسب هدایت می کنند ممکن است نتوانند عملکرد مناسب را داشته باشند.
 

• آسیب کبدی

نارسایی قلبی می تواند باعث تجمع بیش از حد مایعات شود که باعث ایجاد فشار اضافی به کبد می شود. این اعمال فشار مایعات به کبد می تواند باعث سفت شدن و ایجاد بافت اسکار در کبد شود که می تواند باعث اختلال در عملکرد مناسب کبد گردد.
 

• سکته

به دلیل این که جریان خون رسیده به قلب در نارسایی قلبی نسبت به قلب سالم کمتر است احتمال ایجاد لخته های خون افزایش می یابد و خطر سکته قلبی بیشتر می شود.

در برخی بیماران با به کارگیری درمان های مناسب، علایم بیمار و عملکرد قلبی وی بهبود می یابد. اما با این وجود نارسایی قلبی می تواند خطرناک و کشنده باشد. افراد مبتلا به نارسایی قلبی ممکن است علایم شدیدی داشته باشند و برخی از این بیماران ممکن است نیاز به پیوند قلب یا استفاده از وسایل و تجهیزات قلب مصنوعی داشته باشند. 2
 

چگونه پزشک تشخیص می‌دهد که بیمار مبتلا به نارسایی قلب است؟

پزشک سوالاتی در مورد علایم بیماری و سابقه پزشکی از بیمار می‌پرسد. سپس بیمار را معاینه می‌کند و ممکن است تست‌ها و آزمایشات زیر را درخواست کند:

• آزمایش خون

• آزمایش ادرار

• عکس قفسه‌ سینه

• نوار قلب (ECG)

• اکوکاردیوگرام قلب

• رادیونوکلید ونتریکولوگرافی

نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ضبط می‌کند. به‌وسیله نوار قلب می‌توان مشکلات ریتم قلب یا برخی از آسیبهای قلبی را تشخیص داد.

در اکوکاردیوگرام قلب، پزشک می‌تواند به وسیله امواج صوتی شکل قلب را ببیند.

در این تست پزشک می‌تواند چگونگی پمپاژ قلب وضعیت دریچه های قلبی و برخی دیگر از مشخصات قلب را بررسی کند.

در رادیونوکلید ونتریکولوگرافی، مقدار خیلی کمی از ماده رادیواکتیو به داخل خون تزریق می‌شود. این ماده به سمت قلب حرکت می‌کند.

به‌ وسیله دوربین مخصوصی پزشک می‌تواند پمپاژ قلب را مشاهده کند. ماده رادیواکتیوی که در این تست استفاده می‌شود بی‌ ضرر است و پس از اتمام تست، به‌طور کامل از بدن دفع می‌شود.


 

چه درمان‌ هایی برای نارسایی قلب نیاز است؟

درمان نارسایی قلب برای پمپاژ بهتر قلب و رفع علایم کمک کننده است، اما بیماری نارسایی قلب به‌طور کامل بهبود نمی‌یابد.

بخش مهمی از درمان شامل بهبود عوامل ایجاد کننده نارسایی قلب است، مانند کاهش فشارخون و اصلاح دریچه‌های قلب. همچنین، درمان شامل تغییر روش زندگی و مصرف دارو نیز می‌باشند. در این‌جا مواردی که باید با پزشکتان مشورت کنید را ذکر می‌کنیم.
 

• رژیم غذایی

پزشک به شما توصیه خواهد کرد که مقدار نمک مصرفی را کاهش دهید و غذاهای کم چرب و کم کلسترول مصرف نمایید.

میزان مصرف نمک در این بیماری نقش بسیار مهمی داشته و در صورت عدم رعایت مواردی که پزشک معالج در این زمینه توصیه میکند میتواند سبب تشدید علائم بیماری میگردد.
 

• ورزش

بیشتر بیماران مبتلا به نارسایی قلب همچنان می‌توانند ورزش کنند، اما پزشک میزان و نوع ورزش را به شما خواهد گفت زیرا ورزشهایی که به نحوی سبب افزایش فشار وارده به بدن شود مانند وزنه برداری (ورزشهای استاتیک ) در اغلب بیماران مبتلا به این بیماری ممنوع میباشد.
 

• وزن

در صورت نیاز، پزشک به شما خواهد گفت که وزنتان را کاهش دهید. کنترل وزن نیز در این بیماری از مواردی است که باید به شدت رعایت شود.
 

• حمایت خانواده

خانواده نقش مهمی در حمایت و درمان بیمار مبتلا به نارسایی قلبی دارند. کسانی که دچار این بیماری میشوند اغلب دچار احساس ناتوانی در مراحل اولیه بیماری میکنند، که این موضوع اغلب به دلیل اضطراب ناشی از ابتلا به این بیماری است در صورتیکه هنوز بیماری پیشرفت ننموده و بیمار اغلب کارهای خود را میتواند بدون مشکل انجام دهد. لذا حمایت خانواده در این مراحل بسیار اهمیت دارد.
 

چه داروهایی تجویز می‌شود؟

داروهای مختلفی برای درمان نارسایی قلب تجویز می‌شود. بر اساس علایم شما، پزشک داروهای مناسب را تجویز می‌کند.

انواع مختلف داروها که معمولاً برای درمان نارسایی قلب تجویز می‌شود به شرح زیر است:
 

• مهارکننده های آنزیم های مبدل آنژیوتانسینACE

این داروها با کاهش فشار‌خون سبب کاهش بار قلب می‌گردد.
 

• مدرها (دیورتیک)

این داروها مقدار دفع ادرار را افزایش می‌دهند و از تجمع مایعات در بدن جلوگیری و در نهایت سبب کاهش بار قلب می‌شوند. همچنین این داروها باعث کاهش تجمع مایعات در ریه‌ها می‌شوند و در نتیجه تنفس راحت‌تر می‌شود.
 

• مسدد های گیرنده های بتا

این داروها باعث با گشاد نمودن قطر رگهای بدن سبب کاهش فشارخون و کاهش ضربان قلب می‌شوند و از آنجائیکه بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است دچار اختلالات ضربان قلب نیز باشند با این داروها سبب تنظیم ضربان و ریتم قلبی را میشوند.
 

• دیگوکسین (دیژیتال)

این دارو با افزایش قدرت انقباض قلب، باعث پمپاژ بهتر قلب می‌شود. ممکن است پزشک در صورت مشاهده علایم دیگر و یا بروز عوارض جانبی با این داروها، داروی دیگری نیز تجویز کند. توجه داشته باشید که تاثیر این دارو با سطح پتاسیم بدن ارتباط نزدیکی داشته و پزشک معالج شما ممکن است در صورت بروز بی نظمیهای قلبی در حین مصرف این دارو دستور تعیین سطح پتاسیم خون را بدهد.
 
قابل ذکر است ممکن داروهای دیگری نیز توسط پزشک معالج شما تجویز شود که مصرف آنها جهت کنترل بیماری بسیار ضروری است .
 
زمانی که برای درمان نارسایی قلب دارو مصرف می‌کنید، نیاز است که برای بررسی میزان پتاسیم خون و عملکرد کلیه، آزمایش خون بدهید.

زمان انجام آزمایش خون بستگی به داروهای مصرفی شما دارد. بسیاری از بیماران بدون بروز هیچ مشکلی این داروها را مصرف می‌کنند.

با این‌حال، در صورت بروز عوارض جانبی حتماً به پزشک اطلاع دهید. خیلی مهم است که داروها را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف نمایید. 3

پی نوشت:
1.www.resaa.net
2.www.mihanpezeshk.com
3.www.heart.kaums.ac.ir